“Soms groei je omdat de markt het vraagt. Soms groei je omdat je niet anders kunt. En soms groei je zo hard dat permanente verandering je tweede natuur wordt.”
2022 – Een gesprek over groei
Het was drie jaar geleden toen we met Martin Schijf en Sandra Schugens om tafel zaten. Martin, destijds Engineering Manager bij bol.com, had de explosieve groei van de online retailer al elf jaar van dichtbij meegemaakt. Sandra, Senior Product Owner en vijf jaar in dienst, zag dagelijks hoe geen enkel half jaar hetzelfde was als het vorige.
Hun verhaal over de samenwerking met The Future Group was er een van schaalgroei en continue transformatie. Van 10 naar 100 scrumteams in tien jaar tijd. Van 10 systemen naar meer dan 200 services. Van 40 IT’ers naar honderden. “Elke dag leren we hier iets nieuws,” vertelde Martin ons. “We zijn inmiddels gewend om permanent te veranderen.”
De enige constante
Bol.com had in 2002 de internetzeepbel overleefd – een prestatie op zich in die turbulente jaren. Het bedrijf wisselde van eigenaar, groeide gestaag, en werd uiteindelijk in 2012 voor 350 miljoen euro overgenomen door Ahold. Maar de échte transformatie zat niet in de eigendomsstructuur. Die zat in de mentaliteit.
“Ieder jaar, ja zelfs elk half jaar, ben je met een nieuw project of thema bezig,” vertelde Sandra ons in 2022. “Dat maakt dat iedereen actief meedenkt en anticipeert op hoe we veranderingen kunnen implementeren.”
Die dynamiek was geen luxe. Het was overleving.
Van webwinkel naar tech-company
De cijfers uit 2019 spraken boekdelen. Bol.com had een omzet behaald van 2,8 miljard euro. Meer dan 25 miljoen producten – eigen producten, tweedehands, producten van externe verkopers – goed voor miljoenen clicks per dag. “Deze enorme berg data creëert elk jaar meer mogelijkheden,” legde Sandra uit tijdens ons gesprek. “Leren hoe we klanten kunnen helpen op basis van data wordt steeds belangrijker.”
De ambitie was helder: elke bezoeker een persoonlijke ervaring bieden. Maar hoe bouw je een IT-infrastructuur die dat aankan?
Martin schetste de evolutie: “Toen ik begon hadden we hier zo’n 10 systemen en 40 IT’ers. Inmiddels werken we met een service oriented architectuur en hebben we meer dan 200 services verdeeld over meer dan 100 teams.”
Het inzicht was fundamenteel: “Natuurlijk zijn we een retailer, maar tegelijk zijn we een Tech-company. De IT-poot binnen bol.com is state of the art.”
De kracht van kruisbestuiving
Wat maakte het verschil? De interactie tussen business en IT. “Als IT’er wil je snappen wat de business wenst,” vertelde Sandra ons. “Maar als marketeer moet je ook, tot op zekere hoogte, weten waartoe de IT-systemen in staat zijn en waar grenzen liggen.”
Die kruisbestuiving was geen theorie. Het was dagelijkse praktijk. “Je merkt hier dat het werkt; wij zorgen dat mensen in de teams elkaar scherp houden en continu meedenken.”
De scrumteams werkten zo autonoom mogelijk, ieder met eigen doelstellingen op basis van KPI’s. Die onafhankelijkheid maakte schalen mogelijk. Want als elk team zelfstandig kon innoveren – “aan producten werken”, zoals ze het intern noemden – dan kon de organisatie blijven groeien zonder vast te lopen in bureaucratie.
Records en piekmomenten
November en december. Black Friday. Sinterklaas. De feestdagen. Elk jaar opnieuw brak bol.com records. En elk jaar werden die records intern gevierd – een erkenning van wat de teams samen hadden bereikt.
“Natuurlijk is het van belang dat alle systemen in topconditie zijn,” vertelde Martin ons destijds. “Maar daar werken we naartoe. Onze systemen zijn schaalbaar. En omdat we steeds meer in de cloud doen, wordt het opvangen van groei steeds makkelijker.”
Die voorbereiding was geen toeval. Het was het resultaat van honderden IT’ers die dagelijks werkten aan een infrastructuur die het onverwachte aankon.
De TFG-connectie
Om die teams te versterken, contracteerde bol.com regelmatig mensen van The Future Group. De criteria waren helder: ervaring en kennis van front-end en back-end development. Maar er was meer.
“Dit zijn eigenlijk altijd mensen met wie het persoonlijk ook echt klikt,” zei Martin in 2022. “Dat is belangrijk, want uiteindelijk bepaalt het samenspel in en tussen onze teams het succes van de business.”
Het ging niet alleen om technische skills. Het ging om mensen die de cultuur begrepen. Die snelheid konden bijhouden. Die verandering omarmen in plaats van vrezen.
Een samenwerking die doorgroeit
Drie jaar later is de samenwerking tussen TFG en bol.com nog altijd actueel. Natuurlijk zijn beide organisaties verder gegroeid, hebben nieuwe uitdagingen omarmd en zijn de systemen nog weer complexer geworden. Maar de basis die Martin en Sandra destijds beschreven – permanente verandering als uitgangspunt, kruisbestuiving tussen business en IT, teams die autonoom kunnen innoveren – die blijft de kern.
Permanent in beweging
Het verhaal uit 2022 was niet uniek omdat het over spectaculaire groei ging. Het was uniek omdat het liet zien wat er gebeurt als een organisatie permanente verandering omarmt als uitgangspunt.
Van 10 scrumteams naar meer dan 100. Van webwinkel naar tech-company. Van statische systemen naar cloud-infrastructuur die meebeweegt met de vraag.
“Geen dag is hetzelfde,” concludeerde Sandra destijds. En dat was precies wat iedereen binnen bol.com energie gaf. De wetenschap dat je morgen weer iets nieuws zou leren. Dat de volgende piek, het volgende record, het volgende innovatieproject al wachtte.
Want bij bol.com hadden ze geleerd dat groei geen fase is die voorbijgaat. Groei is de enige constante.
“We zijn inmiddels gewend om permanent te veranderen. Dat maakt dat we ons bedrijf elke keer weer verder brengen.”
